Zaburzenia ze spektrum autyzmu przejawiają się nieprawidłowościami w obszarze komunikacji społecznej i interakcji oraz ograniczonych, powtarzalnych wzorcach zachowań i zainteresowań. Poniżej przykłady zachowań, które powinny zaniepokoić Rodzica.
W zakresie komunikacji:
- Powtarzanie tekstów z bajek/ reklam/ filmów
- Odpowiadanie na postawione pytanie tym samym pytaniem, np. A: Chcesz pić? B: Chcesz pić?
- Odwracanie się lub nie reagowanie w sytuacji, gdy rodzic podchodzi i pyta: „Chcesz iść na dwór?”
- Używanie ręki rodzica jako „narzędzia” np. dziecko, które chce zabawkę z półki, ciągnie rodzica do pomieszczenia, w którym jest zabawka i nakierowuje jego rękę na przedmiot bez patrzenia na rodzica i na zmianę, na zabawkę. Dziecko patrzy na rękę lub na zabawkę.
- Mówienie o sobie w trzeciej osobie: „Zosia chce jeść.”, „On chce iść.”
- Nie odpowiadanie na sygnały kierowanie do dziecka np. stop, zatrzymaj się
- Rodzic ma wrażenie, że dziecko komunikuje się za pomocą krzyku, płaczu
W zakresie interakcji:
- Nie okazywanie przywiązania do bliskich
- Ograniczony kontakt wzrokowy np. mama wchodzi do pokoju dziecka, a ono nie odwraca się, żeby na nią spojrzeć
- Nieadekwatne reagowanie na emocje innych osób np. śmiech, gdy ktoś płacze
- Dziecko nie podchodzi do dorosłych lub rówieśników, żeby się „pochwalić” ulubioną zabawką/ przytulanką, którą przyniosło do przedszkola
- Dziecko nie potrafi dołączyć do zabawy, obserwuje, chodzi dookoła, ale nie włącza się do aktywności, mimo tego, że „widać”, że zabawa mu się podoba
- Brak zainteresowania czynnościami wykonywanymi przez Rodziców np. naprawianie, malowanie, gotowanie itd.
- Rodzice mają trudności z uspokojeniem dziecka, branie na ręce itp. nie pomaga
- Dziecko nie wyciąga rąk w oczekiwaniu na to, że ktoś je przytuli.
W zakresie ograniczonych, powtarzalnych wzorców zachowań i zainteresowań:
- „kiwanie się”, kołysanie, podskakiwanie w miejscu, wirowanie
- Przysłuchiwanie się urządzeniom mechanicznym, zainteresowanie źródłami światła, przyglądanie się przedmiotom, fascynacja krawędziami,
- Angażowanie się w zachowania autoagresywne np. gryzienie się, drapanie, duszenie się, nakłuwanie ciała, szczypanie, uderzanie częściami ciała w przedmioty, uderzanie rękoma lub przedmiotami w różne części ciała,
- Uciekanie, kiedy pojawia się określony dźwięk, zapach, unikanie dotyku
- Niechęć do zakładania niektórych ubrań
- Unikanie kąpieli lub określonych potraw
- Dziecko sprawia wrażenie jakby nie słyszało lub nie czuło bólu